Trầm hương là một loại sản phẩm quý hiếm có giá trị kinh tế vô cùng cao. Với những lợi thế về điều kiện tự nhiên, Việt Nam sở hữu loại trầm hương chất lượng hàng đầu thế giới. Điều này mở ra cơ hội kinh doanh xuất khẩu cho các doanh nghiệp để đưa sản phẩm trầm hương vươn ra nước ngoài.
Trầm hương là gì?
Trầm hương là một loại nhựa thiên nhiên được thu hoạch từ cây dó bầu (Aquilaria) và một số loài cây liên quan khác. Trầm hương được tạo ra như một phản ứng bảo vệ của cây dó bầu khi bị tổn thương do vi khuẩn, nấm mốc hoặc côn trùng xâm nhập.
Khi cây dó bầu bị tổn thương, nó sẽ tiết ra một loại nhựa để bảo vệ mình. Dưới tác động của thời gian, nhiệt độ và ánh sáng mặt trời, nhựa này sẽ chuyển đổi thành một loại hương liệu thơm và có giá trị cao gọi là trầm hương. Trầm hương có mùi đặc trưng, hương thơm đa dạng và thường được sử dụng trong nhiều mục đích khác nhau như nghi thức tôn giáo, nghệ thuật, nước hoa, hương liệu và làm đẹp.
Tùy thuộc vào độ đặc của tinh dầu mà trầm hương được chia thành 3 loại bao gồm Kỳ nam, Trầm hương và Trầm tốc. Trong đó, Kỳ nam được xếp vào mặt hàng cao cấp nhất và đặc biệt quý hiếm trong các loại trầm hương bởi lượng dầu lớn, mức độ khan hiếm và sự khó khăn khi khai thác.
Cơ hội và thách thức cho xuất khẩu trầm hương ở Việt Nam
Cơ hội
Trầm hương Việt Nam có chất lượng và giá trị hàng đầu
Việt Nam được đánh giá là nước sản xuất Trầm hương chất lượng cao hàng đầu thế giới. Thậm chí, Giáo sư Gishi Honda tại Đại học Tokyo, Nhật Bản từng nhận định giống cây dó bầu (Aquilaria Crassna) ở Việt Nam cho ra các sản phẩm trầm hương tốt nhất trên thế giới. Loại trầm này được biết đến với hương thơm và hương vị vượt trội, được các nhà sản xuất nước hoa và hương liệu săn đón.
Nguyên nhân là do điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng đặc thù của Việt Nam rất lý tưởng cho cây Dó bầu sinh trưởng và phát triển. Các tỉnh Quảng Nam và Quảng Ngãi ở miền Trung Việt Nam được coi là trung tâm sản xuất trầm hương, với nhiều đồng bằng và khu vực rừng nguyên sinh.
Nhu cầu sử dụng trầm hương ở các nước trên thế giới tăng cao
Ngày nay, nhu cầu sử dụng các sản phẩm từ trầm hương tăng cao bởi một số yếu tố như sự phát triển của ngành công nghiệp spa và trị liệu, sự tăng cường ý thức về sức khỏe và phong cách sống tự nhiên cũng như tầm quan trọng của trầm hương trong các nền văn hóa truyền thống.
Theo thống kê từ trang DATAINTELO, quy mô thị trường trầm hương toàn cầu dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ CAGR là 7,0% từ năm 2021 đến năm 2028. Nhu cầu về trầm hương tự nhiên được dự đoán sẽ tăng khi các nước lớn như Trung Quốc và Ấn Độ ngày càng nhận thức được lợi ích của nhang tự nhiên so với nhang nhân tạo.
Tại thị trường Bắc Mỹ, nhu cầu về vụn gỗ trầm hương tại Hoa Kỳ dự kiến sẽ đạt 4.610,1 triệu USD vào năm 2022 và chiếm 95,4% (Persistent Market Research, 2022).
Các sản phẩm tinh dầu trầm hương cũng rất được ưa chuộng trên thế giới. Quy mô thị trường dầu trầm hương trên toàn thế giới đạt 290,77 triệu USD vào năm 2022. Theo báo cáo của Maximize Market Research, một số doanh nghiệp Việt Nam hiện đang nằm trong top 10 các nhà cung cấp tinh dầu trầm hương lớn nhất trên thế giới có thể kể đến như Hoàng Giang Agarwood và Cơ sở sản xuất trầm hương Tiên Phước.
Thách thức
Sở hữu giống cây Dó bầu có thể sản xuất ra loại trầm hương tốt nhất trên thế giới, thế nhưng theo Báo điện tử Việt Nam (2023) thì hiện nay các sản phẩm từ trầm hương của Việt Nam lại khá khiêm tốn, chỉ đứng thứ 24 trên thế giới, chiếm 0,6% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của thế giới.
Nguyên nhân chính là bởi vì chưa có nhiều doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào ngành sản xuất trầm hương một cách chuyên nghiệp. Chúng ta chủ yếu khai thác trầm hương tự nhiên và điều này ảnh hưởng rất nhiều đến hệ sinh thái cũng như mức độ ổn định về chất lượng của các sản phẩm trầm.
Bên cạnh đó, ngành công nghiệp trầm hương là một ngành cạnh tranh, với nhiều quốc gia khác nhau tham gia sản xuất và xuất khẩu. Các quốc gia như Ấn Độ, Lào, Campuchia và Trung Quốc đã có nền công nghiệp trầm hương vô cùng phát triển và cung cấp sản phẩm với mức giá cạnh tranh. Bài toán đặt ra cho doanh nghiệp xuất khẩu trầm hương Việt Nam là phải tìm cách để tăng cường giá trị và chất lượng sản phẩm để có vị trí trên thị trường quốc tế.
